Znajomy z pracy, po urlopie spędzonym w Kalifornii, opowiadał mi jak podczas swojej wakacyjnej przygody zatrzymał się w malowniczym miasteczku Sebastopol. Podczas wędrówki przez uliczki tego dla niego obcego miasteczka, szukał prezentu dla mnie, przechadzając się od sklepiku do sklepiku. W jednym z tych małych sklepików, błogich miejsc z lat 60., o których opowiadał, że było ich tam mnóstwo, natrafił na małą brązową figurkę, która przyciągnęła jego uwagę. Z zaciekawieniem zwrócił się do sprzedawcy, by dowiedzieć się więcej o tej tajemniczej rzeźbie. To wtedy poznał nowe, fascynujące fakty związane z postacią bóstwa Saraswati, i zdecydował się właśnie tę figurkę przywieźć mi jako pamiątkę z letniego wyjazdu. I tak ta mała figurka, którą odkrył, a potem moment gdy mi ją przekazał, otworzyła obietnicę opowieści o Saraswati, którą chciałbym Wam dziś przedstawić.

Wcześniej miałem przyjemność podzielić się z Wami wiedzą na temat Ganeszy – hinduskiego bóstwa mądrości i początków. Dziś skupię się na postaci równie ważnej i czczonej nie tylko w hinduizmie, a mianowicie na Saraswati. To bóstwo stanowi uosobienie wiedzy, sztuki, muzyki i nauki, stojąc na skrzyżowaniu duchowego rozwoju oraz intelektualnej ekspansji. Jej postać jest otoczona bogatą symboliką, a kult Saraswati wywiera głęboki wpływ na kulturę, sztukę i edukację w hinduistycznym kręgu. Saraswati jest również czczona jako bogini nauki w buddyzmie i przez niektóre grupy dżinizmu. W dzisiejszym wpisie zgłębimy więc tajniki tej fascynującej postaci, odkrywając jej znaczenie oraz oddziaływanie w kontekście życia duchowego i intelektualnego.

Historia pochodzenia bóstwa Saraswati ma swoje korzenie w starożytnym hinduizmie, sięgając głęboko w mitologię i wierzenia tego religijnego systemu. Według mitów, Saraswati urodziła się z wód rzeki, symbolizując pierwotną mądrość i wiedzę, której źródłem jest przepływająca rzeka myśli. Jej geneza jest ściśle powiązana z ideą stworzenia, kreatywności i duchowego oświecenia. W wielu hinduistycznych opowieściach, Saraswati jest dodatkowo przedstawiana jako zwolenniczka nauk humanistycznych i artystycznych, jest żoną Brahmy, co podkreśla jej związek z kreacją i rozwijaniem wszechświata. W miarę upływu czasu, wraz z rozwojem hinduizmu, kult Saraswati przekształcił się, zdobywając coraz większą popularność jako bóstwo opiekujące się wiedzą, nauką, sztuką, muzyką oraz wszystkimi formami intelektualnego i duchowego rozwoju.

W obecnych czasach, kiedy świat przechodzi przez dynamiczny proces robotyzacji i rosnącego znaczenia Sztucznej Inteligencji, poznanie postaci takiej jak Saraswati nabiera szczególnego znaczenia. Bóstwo to reprezentuje nie tylko tradycyjną mądrość i wiedzę, symbolizuje bowiem głębsze wartości, które są niezwykle istotne w obliczu postępującej automatyzacji i technologicznej ewolucji. W świecie, w którym maszyny zdobywają zdolności kognitywne i świetnie radzą sobie z wykonywaniem arcytrudnych zadań intelektualnych, pamiętanie o Saraswati przypomina nam, że mądrość ludzka, intuicja, kreatywność i empatia pozostają niezastąpione. Podobnie jak Saraswati czuwa nad dziedzinami wiedzy, sztuki i muzyki, ludzka rola jako twórców, badaczy, artystów i myślicieli pozostaje niezwykle istotna w kształtowaniu przyszłości. Poznanie Saraswati może skłaniać do refleksji nad równowagą między postępem technologicznym a potrzebami ducha i kultury, nad sposobami wykorzystania technologii do wspierania ludzkiego rozwoju i dobra społecznego.

Maa Saraswati jest uosabianiem pięknej kobiety, ubranej w śnieżnobiałe sari, spoczywającej na pięknym białym kwiecie lotosu. Ta symbolika wskazuje na jej pochodzenie ze sfery Prawdy Absolutnej Prawdy. Właśnie stąd czerpie mądrość oraz głębokie zrozumienie Najwyższej Rzeczywistości. Jej postać związana jest przede wszystkim z barwą białą, która symbolizuje cnotę autentycznej wiedzy.

Symbol, na którym spoczywa jej ciało, kwiat lotosu, symbolizuje „Ostateczną Mądrość”. Ponieważ jest to jedyny kwiat, który rozwija się w błocie, a utrzymuje się z dala od błota. Dlatego, jeśli oddajemy cześć bogini Saraswati poprzez jej zrozumienie, ostatecznie okazuje się to dla nas bardziej produktywne.

Bogini Saraswati wywodzi swoje imię z Rigwedy, gdzie została opisana jako rzeka, która jest ucieleśnienie bogini. W późniejszym okresie jej charakter ewoluował, stopniowo oddzielając się od pierwotnej roli bóstwa rzecznego i nawiązując ściślejsze związki ze sferami sztuki, literatury, muzyki i innych dziedzin. W hinduizmie symbolizuje ona świadomość, inteligencję, kreatywność, wszechogarniającą wiedzę, oświecenie, edukację, mowę przekonującą, muzykę, sztukę i potęgę. Bogini ta jest otoczona kultem z powodu jej utożsamienia z „boską” i „naukową” wiedzą, istotną dla osiągnięcia stanu mokszy – wyzwolenia duchowego.

Bogini Saraswati często ukazywana jest w otoczeniu płynącej rzeki, co stanowi nawiązanie do jej pierwotnej postaci jako bóstwa rzecznego. Jednakże czasem towarzyszy jej paw, który symbolizuje zarówno dumę, jak i arogancję, wynikające z jego naturalnej doskonałości. Poprzez obecność pawia jako towarzysza bóstwa, Bogini przekazuje naukę, aby nie oceniać po zewnętrznym wyglądzie oraz by być wnikliwym w poszukiwaniu istotnej prawdy. To podkreśla ważność przenikania poza pozory i dążenia do odkrywania prawdziwych wartości.

Bogini ukazywana jest jako grająca na instrumencie Veena, który trzyma w swych dłoniach. To nawiązanie do symboliki intelektu i umysłu. Przedstawienie Veena przekazuje głęboki sens, sugerując, że poszukiwacz wiedzy powinien dostroić swoją psychikę i umysł, tak aby osiągnąć harmonię ze wszechświatem. W ten sposób osiągnięcie wewnętrznego spokoju umożliwia jednostce skorzystanie ze zgromadzonej wiedzy w celu przyczynienia się do dobra całej ludzkości.

Na zakończenie warto wspomnieć o obecności łabędzia. Zawsze znajduje się on po lewej stronie bóstwa, charakteryzując się delikatnym dziobem, umożliwiającym mu dokładne oddzielenie mleka od mieszanki wody i mleka. Tym samym łabędź symbolizuje zdolność do rozróżniania i separowania dobra od zła. Saraswati wybiera łabędzia jako swego towarzysza, co podkreśla, że aby wykorzystać zdobytą wiedzę w sposób skuteczny, potrzebne jest umiejętne oddzielanie istotnych elementów. Wpływ mądrości, która nie jest kierowana przez pychę, może przynieść ogromny pożytek dla wszechświata.

Zamykając naszą podróż do świata bogini Saraswati, mam głęboką nadzieję, że niniejszy wpis pozwolił Wam zgłębić niezwykłą historię tej wyjątkowej postaci oraz odkryć głębsze znaczenie jej symboliki. Poprzez tę opowieść przenieśliśmy się na grunt kultury Indii, kraju tak odległego pod względem geograficznym i wciąż pełnego fascynujących tajemnic. Wraz z odkrywaniem tła i kontekstu bogini Saraswati, mamy szansę poszerzyć nasze horyzonty i zrozumieć, jak ważne jest dziedzictwo duchowe i artystyczne, które nosi w sobie to bóstwo. Wierzę, że zdobyta wiedza nie tylko przybliży Wam Indie, ale również pomoże odnaleźć odbicie Saraswati w Waszym codziennym życiu, niezależnie od tego, w jakim kraju żyjecie i w co wierzycie. To wewnętrzne odkrycie mądrości, kreatywności i wiedzy jest uniwersalne i niezależne od granic czy różnic kulturowych.